Omuz Protezi (Omuz Artroplastisi) Nedir?

Omuz protezi, omuz ekleminin kireçlenmesi (omuz artrozu), ileri yaş omuz başı kırıkları, rotator manşet yırtıklarına bağlı eklem bozuklukları veya tümör gibi nedenlerle uygulanan bir cerrahi tedavi yöntemidir.

Bu ameliyatta, kireçlenmiş veya hasar görmüş eklem yüzeyleri vücutla uyumlu biyomalzemelerden (genellikle metal ve yüksek dayanımlı polietilen) üretilmiş yapay eklemlerle değiştirilir. Cerrahi sırasında omuz çevresindeki kaslar, tendonlar ve eklem kapsülü olabildiğince korunur.

Literatür notu: Amerikan Ortopedi Cerrahları Akademisi (AAOS) ve Avrupa Omuz & Dirsek Cerrahisi Derneği (SECEC) verilerine göre, omuz protezi ameliyatları, doğru endikasyon ve uygun rehabilitasyon ile %85-95 oranında uzun dönem hasta memnuniyeti sağlar.

Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci

Omuz protezi sonrası iyileşme süreci, protezin türüne ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir.

  • İlk 3-6 hafta fizik tedavi ile eklem hareket açıklığı ve kas gücü kademeli olarak geri kazandırılır.
  • Tam iyileşme genellikle 3-6 ay içinde sağlanır.
  • Diz ve kalça ekleminden farklı olarak omuz eklemi çok eksenli hareketlere sahiptir, bu nedenle cerrahinin kalitesi, hastanın kas-tendon durumu ve beklentileri sonuç üzerinde belirleyicidir.

Omuz Protezi Çeşitleri

1. Parsiyel Omuz Protezi

Genellikle ileri yaş omuz kırıkları veya sadece humerus başında (topuz) sınırlı kireçlenme olan genç hastalarda tercih edilir. Humerus başı avasküler nekroz (kanlanma bozukluğu) sonucu şekil bozukluğu geliştiğinde de uygulanabilir. Yalnızca topuz kısmı değiştirilir, yuva kısmı korunur.

Kaynak: Cofield RH, et al. *J Bone Joint Surg Am.* 2001 – Parsiyel protezler, uygun hastada ağrı kontrolünde yüksek başarı sağlar.

2. Total Anatomik Omuz Protezi

Omuz ekleminin tamamında kireçlenme (osteoartrit*) olan hastalarda uygulanır. Hem humerus başı hem de glenoid (yuva) yüzeyi değiştirilir. Rotator manşet tendonlarının sağlam olması gerekir; aksi takdirde protezde çıkık veya gevşeme riski artar.

Kaynak: Matsen FA, et al. *J Bone Joint Surg Am.* 2007 – Anatomik protezler sağlam  manşet varlığında 10 yılın üzerinde başarıyla çalışabilir.

3. Ters Omuz Protezi

Geniş ve onarılamayan rotator manşet yırtıkları, çok parçalı omuz kırıkları veya başarısız protez revizyonlarında kullanılır. Protez, anatomik yapının tersine yerleştirilir: topuz kısmı yuvaya, yuva kısmı topuz haline getirilir. Çıkık riski düşüktür ve ileri yaş hastalarda fonksiyonel sonuçları oldukça iyidir.

Kaynak: Grammont P, et al. *Clin Orthop Relat Res.* 1991 – Ters protezler, manşet yırtığı artropatisinde altın standarttır.

4. Tümör Protezi

Omuz eklemi çevresindeki kemik tümörlerinin çıkarılması sonrası kullanılır. Kemik kaybının fazla olduğu bazı revizyon ameliyatlarında da tercih edilebilir. Geniş gövdeli olup, parsiyel ya da ters protez şeklinde tasarlanabilir.

Omuz protezi, doğru hasta seçimi, cerrahi teknik ve düzenli rehabilitasyon ile yaşam kalitesini belirgin şekilde artıran bir tedavi yöntemidir. Güncel çalışmalar, protez ömrünün genellikle 15 yıl ve üzeri olduğunu, bazı hastalarda ise 20 yılı aştığını göstermektedir. Cerrahi planlama öncesinde omuz MR’ı, direkt grafi ve klinik muayene ile eklem durumu ayrıntılı değerlendirilmelidir.

Omuz protezi, omuz eklemindeki ciddi hasar ya da dejenerasyon durumlarında uygulanan, eklem yüzeylerinin yapay parçalarla değiştirilmesini içeren cerrahi bir işlemdir. Bu sayfada omuz protezi hakkında en çok merak edilen soruları ve yanıtlarını bulabilirsiniz.

Omuz Protezi Sık Sorulan Sorular

Omuz protezi nedir? Kimlere uygulanır?

Omuz protezi, aşınmış veya hasar görmüş omuz ekleminin yapay bir implantla değiştirilmesidir.

Genellikle:

  • İleri düzey omuz kireçlenmesi (omuz artrozu)
  • Ciddi omuz başı kırıkları
  • Rotator manşet yırtığına bağlı eklem yıkımı
  • Omuz tümörleri sonrası eklem kaybı durumlarında uygulanır.

Uzun süreli omuz ağrısı ve hareket kısıtlılığı yaşayan, ilaç ve fizik tedavi gibi yöntemlere yanıt vermeyen hastalar omuz protezi ameliyatı için aday olabilir.

Total omuz protezi ile ters (reverse) omuz protezi farkı nedir?

Total (anatomik) omuz protezi: Omuz eklem yüzeyleri anatomik yapıya uygun şekilde kaplanır. Rotator manşet tendonlarının sağlam olduğu hastalarda tercih edilir.

Ters omuz protezi: Topuz ve yuva yer değiştirir. Özellikle kas yetersizliği, onarılamayan rotator manşet yırtıkları veya çok parçalı omuz kırıkları olan hastalarda uygulanır.

Hangi tip omuz protezinin uygun olduğu, muayene ve görüntüleme sonuçlarına göre belirlenir.

Omuz protezi ameliyatı ne kadar sürer? Riskli midir?

Omuz protezi ameliyat süresi genellikle 1,5–2 saat arasındadır. Deneyimli cerrahlar ve uygun hastane koşullarında risk oranı düşüktür.

Omuz protezi ameliyatının olası riskleri:

  • Enfeksiyon
  • Kan pıhtısı (trombüs)
  • Protez gevşemesi
  • Çıkık (özellikle rotator manşet zayıflığında) olabilir.

Omuz protezi sonrası ne zaman kolumu kullanabilirim?

Omuz protezi sonrası ilk günlerden itibaren destekli pasif hareketler başlar. Fizik tedavi ile birlikte  3–6 hafta içinde kolun aktif kullanımı başlar.

Omuz protezi ameliyatı sonrasında tam hareket açıklığı genellikle 3–6 ay içinde kazanılır.

Fizik tedavi şart mı? Ne kadar sürer?

Evet, omuz protezi sonrasında fizik tedavi yapılması omuz protezi ameliyatının başarısında kritik öneme sahiptir.

Ortalama 6–12 hafta süren rehabilitasyon programı uygulanır ve kişiye özel planlanır.

Omuz protezi sonrası ne zaman normal yaşama dönerim?

  • Günlük işler (giyinme, yemek yeme): 3. haftadan sonra
  • Masa başı iş: 3–4 hafta içinde
  • Fiziksel güç gerektiren işler: 2–3 ay sonra

  Doktor onayı olmadan zorlayıcı sporlara başlanmamalıdır.

Ameliyat sonrası ağrı olur mu? Ne kadar sürer?

Omuz protezi ameliyatı sonrasında ilk birkaç gün ağrı görülebilir ancak modern ağrı kesici protokolleri ile ağrı kontrol altına alınır.

Genellikle 1–2 hafta içinde ağrı belirgin şekilde azalır.

Omuz protezinin ömrü ne kadar? Tekrar ameliyat gerekir mi?

Omuz protezleri uygun kullanımda 15–20 yıl veya daha uzun süre sorunsuz çalışabilir.

Aktif yaşam tarzı, yaş ve kemik kalitesi bu süreyi etkiler. Gerekirse ikinci bir ameliyat (revizyon) yapılabilir.

Omuz protezi sonrası spor yapılabilir mi?

Omuz protezi sonrasında spor yapılabilir. Yüzme, yürüyüş, yoga gibi düşük etkili sporlar genellikle güvenlidir. Ağırlık kaldırma, tenis veya temas sporları gibi omza yük bindiren aktiviteler sınırlanmalıdır.

Ameliyat sonrası kolum tamamen eski haline döner mi?

Omuz protezi ameliyatı ile amaç, ağrıyı azaltmak ve fonksiyon kazandırmaktır.

Çoğu hasta, günlük yaşamını ağrısız sürdürebilecek seviyeye ulaşır; ancak omuz eklemi tamamen genç ve sağlıklı bir eklem gibi çalışmayabilir.

Omuz protezi takılan kişiler araba kullanabilir mi?

Omuz protezi sonrasında genellikle 4–6 hafta sonra araç kullanmaya başlanabilir.

Kol gücü, refleksler ve direksiyon hâkimiyeti yeterli seviyeye gelmelidir.

Omuz protezi MR çektirmeye engel midir?

Çoğu omuz protezi MR uyumlu malzemelerden üretilir.

Yine de MR çekimi öncesi teknisyene protez hakkında bilgi vermek gerekir.

Omuz protezi sonrası iş gücü kaybı yaşar mıyım? Ne zaman işe dönerim?

Masa başı işlere genellikle 3–4 hafta içinde dönülebilir. Fiziksel efor gerektiren işler için 2–3 ay beklenmesi gerekmektedir.

Ameliyat izi kalır mı? Estetik açıdan rahatsız edici midir?

Cerrahi kesi genellikle omuzun ön kısmına yapılır. Zamanla iz soluklaşır. Estetik dikiş teknikleri sayesinde izler rahatsız edici bir görünüm oluşturmaz.

Protez reddedilme riski var mı? Vücudum uyum sağlar mı?

Omuz protezleri biyouyumlu materyallerden üretilir. Vücutla uyumludur ve reddetme riski son derece düşüktür. Enfeksiyon kontrolü bu açıdan önemlidir.

Ayrıca Omuz Ağrısı sayfamızı da inceleyebilirsiniz.

Translate »