Rotator Manşet Yırtığı Nedir?
Rotator manşet yırtığı, omuz eklem kapsülünün dışında yer alan ve kürek kemiği ile humerus başını çevreleyen tendonların yırtılmasıdır. En sık etkilenen tendon supraspinatus tendonudur, ancak subscapularis ve infraspinatus tendonlarında da yırtıklar oluşabilir. Birden fazla tendonu etkileyen durumlara masif rotator manşet yırtığı adı verilir.
Rotator Manşet Yırtığı Belirtileri Nelerdir?
Rotator manşet yırtığının en yaygın belirtisi, özellikle kolu yukarı kaldırma, sırt kaşıma veya giysi giyme gibi hareketlerde artan omuz ağrısıdır. Bu ağrı genellikle gece şiddetlenir ve günlük yaşam kalitesini düşürebilir.
Rotator Manşet Yırtığı Kendiliğinden İyileşir mi?
Tendonlar damarsız (avasküler) yapılar olduğundan, kendiliğinden iyileşmeleri mümkün değildir. Yırtılmış bir tendonun iyileşmesi için uçlarının bir araya getirilerek dikilmesi gerekir. Bu da genellikle cerrahi müdahale ile sağlanır.
Rotator Manşet Yırtığı Ameliyatı Şart mı?
Her rotator manşet yırtığı cerrahi gerektirmez. Küçük ya da kısmi yırtıklar, eğer ağrı kontrol altındaysa ve omuz hareketlerinde kısıtlılık yoksa, fizik tedavi ve enjeksiyonlarla takip edilebilir. Ancak ağrının şiddetlenmesi, hareket kabiliyetinin azalması ve yırtığın büyümesi durumunda ameliyat en doğru seçenek olabilir.
Rotator Manşet Yırtığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Günümüzde yırtıklar genellikle artroskopik yöntemlerle (kapalı ameliyat) tedavi edilir. Eğer tendon uçları birbirine yaklaştırılabiliyorsa, rotator cuff tamiri yapılır. Yırtıklar genişse ve uçlar birbirinden uzaksa, SCR (Superior Capsular Reconstruction) gibi yama teknikleri uygulanabilir.
Rotator Manşet Yırtığı Olanlar Ne Yapmalı?
Öncelikle yırtığın boyutu ve etkilediği tendonlar değerlendirilmelidir. Bu nedenle mutlaka bir ortopedi ve travmatoloji uzmanına başvurulmalıdır. Erken tanı, tedavi başarısını artırır.
Rotator Manşet Yırtığı Egzersizleri Nelerdir?
Egzersiz programı kişiye özel olarak planlanmalıdır. Genel olarak:
- Kürek kemiğini stabilize eden egzersizler
- Rotator manşet kaslarının sağlam kalan kısımlarını güçlendirmeye yönelik çalışmalar
fonksiyonel iyileşmeyi destekler.
Rotator Manşet Yırtığı Fizik Tedavi ile Geçer mi?
Fizik tedavi, ağrıyı azaltmak ve kasları güçlendirmek açısından etkilidir. Ancak bu, yırtığın tamamen iyileştiği anlamına gelmez. Fizik tedavi, yırtığın neden olduğu belirtileri hafifletebilir fakat yırtık yapısal olarak devam eder.
Rotator Manşet Yırtığı Ne Kadar Sürede İyileşir?
Ameliyat sonrası iyileşme süreci yaklaşık 6 haftadır. Bu sürede kol askısıyla desteklenir.
- Günlük işlere dönüş: 6. hafta
- Hafif spor aktiviteleri: 3. ay
- Raket sporları, yüzme ve kontakt sporlar: 6. aya kadar ertelenmelidir.
Rotator Manşet Yırtığı Ne Zaman Ameliyat Gerektirir?
Yırtığın büyüklüğü arttıkça ağrı ve fonksiyon kaybı da artar. Özellikle:
- Kolun kaldırılamaması
- Gece ağrısı
- Kas gücünde azalma gibi belirtiler varsa ameliyat gerekir.
Kliniğimizde kısmi veya küçük yırtıklar için önce:
- Sanakin (akıllı plazma)
- Arthrex ACP-PRP
- Kortikosteroid enjeksiyonları
gibi biyolojik tedaviler uygulanmakta, ardından fizyoterapi ile desteklenmektedir.
Ancak yırtık çok büyükse ve omuz fonksiyonu ciddi şekilde bozulmuşsa:
- Artroskopik rotator cuff tamiri
- Superior kapsüler rekonstrüksiyon (SCR) gibi cerrahi yöntemler tercih edilmektedir.
İlerlemiş vakalarda, özellikle ileri yaşta ve çoklu tendon yırtıklarında eklemde dejeneratif artrit (kireçlenme) de eşlik eder. Bu durumda ters omuz protezi (reverse shoulder arthroplasty) kalıcı çözüm olabilir.
Omuz Tendon Yırtığı Nedir? Tendon Yırtığı Tedavileri Nelerdir?
Rotator manşet, omuz ekleminin dinamik dengesini sağlayan kas topluluğunun adıdır. Bu kas topluluğunun yırtılmasıyla eklem dengesini kuramaz ve hareket kaybı gelişir.Rotator manşet yırtıkları, travmatik veya yaşa bağlı olarak oluşabilir. Hastanın omuzunda ağrı, kolunu kaldıramama ve güçsüzlük şikayetleri vardır. Yırtık boyutunun küçük olduğu durumlarda diğer kasların güçlendirilmesi ile şikayetler azaltılabilir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon ile küçük yırtıkların günlük olumsuz etkileri azaltılabilir.
Yırtık tendon uçları için PRP (Trombositten Zengin Plazma) kullanımı gün geçtikçe artan, ancak etkinliği tartışılmakta olan bir uygulamadır. Kontrol gruplarıyla planlanmış ileriye dönük çalışmalarda, PRP'nin yırtık rotator manşetin iyileşmesine belirgin katkı sağladığı gösterilememiştir.
Rotator Manşet yırtığı zaman içinde büyür. Yırtığın büyümesiyle eklemin dengesi sağlanamaz. Omuz başının yuva üzerindeki dönme gücü kaybolur ve baş eklemde yukarıya kayar. Zamanla yırtık manşet uçları kısalır yağlanır ve incelir.
Omuz Tendon Yırtığı Ameliyat ile Tedavisi
Aktif, hayat kalitesinden ödün vermek istemeyen ve hareket kaybı yaşayan hastalara yırtığın tamiri önerilir.Yırtık tamirinden elde edilecek fayda, kas dokusunun kalitesine bağlıdır. Artroskopik ya da açık olarak tedavi edilebilmektedir.
Çok büyük ve onarılması mümkün olmayan kas yırtıklarında, açık tendon transferi uygulanır.
Manşet kasları menteşe görevini yapamadığında eklem sürtünmelere, aşınmalara maruz kalır ve ağrılı bir kireçlenme biçimi oluşur.
Bu aşamada artık yırtık tamiri ya da tendon transferi gibi koruyucu ameliyatlar hastanın kolunu ağrısız kaldırmasını sağlayamamaktadır.
Ters protez (Reverse Shoulder Arthroplasty) adı verilen, hastanın ağrısız bir şekilde kolunu kaldırabilmesini sağlayan tedaviler kullanmak gerekebilir.
